با شروع بارداری و تغییر در سطح هورمونها برای همه ی قسمتهای بدن مادر اتفاقات متفاوتی رخ خواهد داد . به همین دلیل توصیه شده تا قبل از باردارشدن حتما معاینات و آزمایشهای ضروری انجام شود تا اگر نیاز به درمان باشد هر چه سریعتر نسبت به رفع آن اقدام شود . موضوع سلامت دهان و دندان از حساسیت بالائی برخوردار است چرا که بارداری تاثیر مستقیمی بر آنها خواهد داشت . مسائل مختلفی وجود دارد که می تواند بر سلامت دندانها و دهان تاثیر بگذارد . در این مقالهاز سایت بارداری و رایمان نی نی ناش بهداشت دهان و دندان در بارداری را مورد بررسی قرار می دهیم.
عوارض بارداری بر سلامت دندانها و لثه
کمبود کلسیم ، مشکلات لثه که در بعضی از خانمها با باردارشدن لثه ها متورم و ملتهب می شوند که به آنها تومورهای لثه ای متورم گفته می شود . پوسیدگی دندانها از دیگر مشکلات دهان و دندان در بارداری است . با شروع تهوع و استفراغ ممکن است در صورت رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان پوسیدگی آغاز شود . حتی حالات روحی مادر مشکلاتی را برای دهان و دندان ایجاد کند چون حالات روحی نامناسب مادر را از رسیدگی به دندانها باز می دارد .
عفونت لثه
این عارضه بیشتر در سه ماهه ی دوم بارداری دیده می شود چرا که لثه ها متورم شده و با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن ممکن است خونریزی کرده و دچار عفونت شود .
بیماری تشخیص داده نشده لثه
بارداری به تنهایی موجب بیماری لثه نمی شود اما اگر بیماری تشخیص داده نشده ای از قبل وجود داشته باشد می تواند آن را تشدید کند .
تومورهای بارداری
در سه ماهه ی دوم بارداری رشد بافتها در لثه افزایش می یابد و احتمالا این پلاک ها هستند که عامل رشد این تومورها هستند .
ایجاد پلاک و جرم
در دوران بارداری تشکیل پلاک شایعتر است چرا که در این دوران بدن به دلیل پائین آمدن سیستم ایمنی نمی تواند با آنها مقابله کند در نتیجه پلاک ها روی هم انباشته می شوند و منجر به بیماریهای لثه خواهد شد . علت اصلی تشکیل پلاک ها هورمونها به خصوص هورمون استروژن و پروژسترون است که در دوران بارداری افزایش پیدا می کنند .
سلامت دهان و دندان در بارداری
کشیدن دندان در بارداری
دندانپزشکان در دوران بارداری معمولا اقدام به کشیدن دندان نمی کنند مگر اینکه عفونت زیاد باشد و آنها مجبور به این کار شوند . دندانپزشکان در سه ماهه ی اول و دوم و سوم مقررات خاصی را برای کشیدن دندان دارند .
سه ماهه ی اول
در سه ماهه ی اول به دلیل آسیب پذیری جنین در مقابل استرس های وارد به مادر اصولا دندانپزشکان از کشیدن دندان امتناع می کنند .
سه ماهه ی دوم
در سه ماهه ی دوم چون جنین در حال رشد است دندانپزشکان این زمان را بهترین زمان برای کشیدن دندان می دانند .
سه ماهه ی سوم
در سه ماهه ی سوم چون احتمال خونریزی هنگام کشیدن دندان وجود دارد دندانپزشکان سعی می کنند در این زمان از کشیدن دندان خودداری کنند چون برای مادر بسیار خطرناک است .
بیشتر بخوانید : بهداشت بارداری
عصب کشی دندان در دوران بارداری
اگر دندان عفونی شده باشد یا دچار پوسیدگی شدید شده باشد باید حتما عصب کشی شود . معمولا عصب کشی تاثیر بدی بر جنین و مادر ندارد برعکس دندان عفونی ضرر زیادی برای مادر و جنین دارد . به هر حال دندانپزشکان بر حسب ضرورت دندان را عصب کشی خواهند کرد .
ارتودنسی در دوران بارداری
ارتودنسی در دوران بارداری مشکلی ایجاد نمی کند اما به خاطر افزایش وزن خانم باردار پزشک باید از باردار بودن خانم آگاه باشد تا اندازه ی وسایل ارتودنسی را تغییر دهد .
مراقبت از سلامت دهان و دندان در دوران بارداری
مراقبت از دهان و دندان در دوران بارداری همانند مواقع دیگر زندگی است . روزی دوبار مسواک زدن و روزی یکبار نخ کشیدن می تواند بهترین نوع مراقبت باشد . استفاده از دهانشویه بعد از تهوع و استفراغ همچنین مراجعه به پزشک برای جرم گیری و معاینه نیز از دیگر مراقبتهاست . مادران باردار باید بیشتر از گذشته کلسیم مصرف کنند چون اگر جنین دچار کمبود کلسیم شود مجبور می شود از طریق مادر این کمبود را جبران کند و اگرمادر دچار کمبود کلسیم شود دندانها و استخوانها آسیب خواهند دید .
شایعترین مشکلات دهان و دندان در دوران بارداری
عفونت و التهاب لثه
همانطور که قبلا گفتیم شروع بارداری با افزایش سطح هورمونهاست و این موضوع با التهاب لثه ها در ارتباط مستقیمی است و ممکن است باعث خونریزی لثه ها شود . در صورت خونریزی باید سریعا به پزشک مراجعه شود .
تومورهای بارداری
با افزایش هورمونها ممکن است تومورهایی شبیه تمشک بین دندانها ایجاد شود که بدخیم نیستند و معمولا با پایان بارداری از بین خواهند رفت . اما اگر این تومورها باعث درد و ناراحتی شوند دندانپزشک آنرا تخلیه خواهد کرد .
درمان دندان درد در دوران بارداری
زنان باردار می توانند با رعایت چند نکته از درد دندان خلاص شوند .
استفاده از قرص مسکن
زنان باردار با مجوز پزشک می توانند از قرص استامینوفن استفاده کنند البته این درمان موقتی است .
شستشوی دهان با آب گرم
بعد از خوردن غذا یا هر ماده ی خوراکی اگر دهان با آب گرم و مقداری نمک شسته شود تا حدود زیادی از بروز پوسیدگی جلوگیری می شود .
استفاده از مواد ضدعفونی کننده
مواد ضدعفونی کننده با مجوز پزشک می توانند از بروز بیماریهای دهان و دندان جلوگیری کند . روغن میخک نیز می تواند به تسکین موقت درد دندان کمک کند .
استفاده از کمپرس آب گرم و آب سرد
برای تسکین موقت درد دندان و لثه می توان از کمپرس آب گرم یا آب سرد استفاده کرد که باعث بی حس شدن آن می شود .
بیشتر بخوانید : مصرف دارو در بارداری
روش های جلوگیری از بروز مشکلات دهان و دندان
استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید و کشیدن نخ دندان
مراجعه به دندانپزشک هر شش ماه یکبار
مصرف کلسیم بیشتر در دوران بارداری
علائم وجود مشکلات دهان و دندان
علائم و نشانه های وجود مشکل در دهان و دندان موارد زیر است
- بوی بد دهان
- زخمها و توده های لثه
- ایجاد فاصله بین دندانها
- لق شدن لثه
- عقب رفتن لثه ها
- قرمزشدن لثه تورم و حساس شدن لثه ها
- دندان درد
در صورت داشتن چنین علائمی سریع به دندانپزشک مراجعه کنید .
خطر عکس اشعه ی ایکس در بارداری
عکس اشعه ی ایکس خطری برای زن حامله ندارد در واقع پزشک با تاباندن اشعه ی ایکس از دندانها و استخوانهای دهان عکس می گیرد . البته نباید بیش از حد در معرض این اشعه قرار گرفت چرا که سبب بروز مشکلات زیادی خواهد شد . خانم باردار حتما باید بارداربودنش را با پزشک مطرح کند تا قبل از گرفتن عکس از پیشبند و گردنبند مخصوص استفادهدکند تا آسیبی به مادر و جنین وارد نشود .
زخم دهان در بارداری
زخم دهان در دوران بارداری شایع است چرا که در این دوران سیستم ایمنی بدن ضعیف می شود و تعادل هورمونها به هم می ریزد . این زخمها به راحتی کنترل و درمان خواهند شد . زخم دهان که به صورت تبخال یا آفت در بیرون یا داخل دهان هستند در هر زمان از بارداری به وجود می آیند . زخم دهان به صورت کلی ، جزئی و هرپتیفورم دیده می شود .
زخم دهان جزیی
معمولا قطری برابر ۲ تا ۹ میلیمتر دارند و روی لثه ها سقف دهان و زبان بوجود می آیند و خودبخود از بین می روند .
زخم دهان کلی
که قطر ۱۰ میلیمتری دارند و غیر معمول هستند وهفته ها طول می کشد از بین بروند و درمان آنها توسط پزشک صورت می گیرد .
زخم هرپتیفورم
قطر یک میلیمتر دارد و به صورت خوشه ای دیده می شوند .
علت زخم های دهان استرس ، رژیم غذایی ، تغییرات هورمونی و تغئیر در سیستم ایمنی بدن و اختلال خواب می باشند . نشانه های زخم دهان بوی بد دهان ، خارش محل زخم ، درد در محل زخم ، تب و اشکال در خوردن غذا و نوشیدنیها می باشند . زخمهای دهان را می توان به راحتی با درمانهای خانگی درمان کرد . برای جلوگیری از زخم های دهان بدن را هیدراته نگه دارید ، خواب کافی داشته باشید ، نخ دندان و مسواک به طور مرتب استفاده شود .
سخن آخر
مادران باردار باید بهداشت دهان و دندان خود و نکات مربوط به این دوران را به طور کامل رعایت کنند . دوران بارداری حساسترین و در عین حال شیرین ترین دوره ی زندگی هر خانم است . پس بهتر است با دوری از استرس ها آن را سپری کنند .
