مراقبت های پس از زایمان مثل اقداماتی که بانوان باردار پیش از زایمان طبیعی یا سزارین انجام می دهند، اهمیت دارد. از نحوه استراحت تا تغذیه مادر پس از زایمان و عوارض روانی و جسمی، همه بایستی مورد توجه مادران قرار بگیرد. در این گفتار، برای علاقمندان به نی نی ناش، توصیه های خوب و علمی برای مراقبت های پس از وضع حمل ارائه شده است.

اگر شما مخاطب گرامی، نظر و دیدگاهی درباره مراقبت های پس از زایمان دارید یا با تجربه ای در این زمینه روبرو شدید، نظرات و دیدگاه های خود را از طریق بخش کامنت در انتهای گفتار به اشتراک بگذارید.

با ما همراه باشید.

مراقبت بعد از زایمان یعنی چی؟

اولین موضوعی که درباره مراقبت پس از زایمان باید بدانید آن است که کلا، مراقبت پس از زایمان چه معنی دارد. مراقبت پس از زایمان در واقع زمانی است که زایمان خاتمه یافته و بایستی مادر، تحت مراقبت قرار بگیرد تا بدن به فرم قبلی خود پیش از زایمان باز گردد. این زمان معمولا 6 هفته به طول می انجامد. مادری که خوب ورزش کند و پس از زایمان نیز به ورزش و تغدیه توجه کند، راحت و بهتر به فرم قبلی پیش از زایمان باز می گردد.

مراقبت بعد از زایمان نیاز به پرستار ندارد اما خانم ها علاقمند هستند که شوهر و مادر وی در این مدت، ان ها را مورد رسیدگی قرار دهند. اهمیت مراقبت پس از زایمان بسیار حساس است. چرا که مادر در معرض خطرات احتمالی بوده و مراقبت از مادر در این بازه زمانی اهمیت دارد.

10 روز نخست پس از زایمان، مرحله حساسی است که بیش ترین تغییرات بدن مادر در این دوران رخ می دهد. خون ریزی و تغییرات فشار خون، از جمله عوارض دهه اول پس از زایمان است. لذا تغذیه مادر پس از زایمان باید در کانون توجه همسر قرار بگیرد.

بیشتر بخوانید : با همه مراحل زایمان طبیعی و سزارین آشنا شویم

تغذیه در دوران پس از زایمان چگونه است؟

زایمان و شیردهی موجب افزایش نیاز مادر به مواد مغذی می شود. به منظور تامین مواد مغذی از دست رفته در این دوران، به منظور تولید شیر کافی توسط مادر برای تغذیه نوزاد تا 6 ماه، ضروری است که زنان شیرده از مواد غذایی متنوع و غیر افزودنی دار استفاده کنند.

مادراتی که زیر 20 سال هستند، مادرانی که بیش از یک نوزاد را شیر می دهند و لاغر هستند، باید از مواد غذایی کامل و مناسب استفاده کنند. اگر مادری در زمان شیردهی، دچار حاملگی ناخواسته شد، مصرف مواد غذایی و مکمل ها زیر نظر پزشک باید درنظر گرفته شود.

اگر مادری پس از زایمان، دچار خون ریزی شد، ضمن مراجعه به پزشک  باید رژیم غذایی خاص در دستور کار وی باشد.

تغذیه  و مراقبت مادر پس از زایمان

یکی از موارد مهم در اصول مراقبت مادر پس از زایمان، تغذیه مادر است. رژیم غذایی مادر پس از زایمان بایستی با دقت دوران بارداری، مورد بررسی و کنترل باشد. همه  مواد مثل حبوبات و دانه های مغذی و مصرف میوه های تازه و سبزیجات و غذاهایی که پروتئین و کلیسم و آهن کافی دارند، بایستی همواره در وعده های غذایی مادر قرار بگیرد.

اکثر مادران پس از زایمان، نیاز به روزانه 2700 کالری دارند تا روند شیردهی با اخلال روبرو نشود. خوردن کم تر از 1800 کالری در روز منجر به کاهش تولید شیر و ضعف می شود. شیردهی و آزاد شدن اکسی توسین که از هورمون هیپوفیز آزاد می شود، سبب احساس تشنگی در مادر می شود. لذا مادر پس از زایمان باید آب کافی بنوشد.

مصرف مایعات، تاثیر ژرفی در تولید شیر در پستان مادر ندارد. اما نوشیدن حداقل  8 لیوان آب توسط مادر پس از زایمان، توصیه می شود.

بیشتر بخوانید : رژیم غذایی در سه ماهه اول بارداری

مراقبت های پس از زایمان در دوران کرونا

دوران کرونا، وضعیت خاصی دارد و باید مراقبت های بهداشتی  را جدی گرفت. مادران باردار باید مراقبت های بهداشتی را جدی تر بگیرند. خطر سقط جنین، زایمان زودرس و زایمان به روش سزارین برای مادران مبتلا به پنومونی افزایش می یابد.

برای  انجام  مراقبت های پس از زایمان، مادری که زایمان طبیعی کرده است، باید همان روز یا روز بعد و مادران سزارینی پس از عمل در صورت عدم وجود مشکل مرخص شوند تا ضریب ابتلا به کرونا در بیمارستان کاهش یابد. مادری که پس از زایمان دارای فشار خون بارداری  است، باید مراقبت در منزل ادامه یابد.

بهتر است بررسی زخم مادرانی که به روش سزارین، زایمان کرده اند، از طریق اینترنت باشد و تماس مادر با بیمارستان کاهش یابد.

مادری که به کووید 19 مبتلا است و اخیرا زایمان کرده است، بایستی به شیردهی ادامه دهد. اما مراقبت های پیشگیرانه را رعایت کند و ضد عفونی کردن لوازم و نوک پستان خود را در نظر داشته باشد.

افسردگی پس از زایمان از جمله عوارضی است که در مادران مبتلا به کووید 19 مشاهده می شود. استرس دوران بارداری و ترس از ابتلای نوزاد و قرنطینه های طولانی مدت مادر باردار، مادر را با طیف وسیعی از احساسات مواجه می کند. لذا مداخلات پزشکی ضروری است.

اقدامات درمانی پس از زایمان

• مواد غذایی متنوع مصرف شود.
• قرص اسید فولیک و ویتامین دی مصرف شود.
• مولتی ویتامین ها از هفته شانزده بارداری تا 90 روز پس از زایمان باید مصرف شود. نحوه و میزان مصرف با تجویز پزشک باشد.
• مادر پس از زایمان بایستی تا 6 هفته پس از زایمان، حداقل 3 بار مورد معاینه قرار بگیرد.
• مادر پس از زایمان بایستی اندام هایش، پستان و محل بخیه هایش ارزیابی شود.
• از دوش واژینال پرهیز شود.
• ناحیه تناسلی با آب پس از هر بار ادرار شسته شود.
• محل بخیه ها با مواد ضد عفونی کننده طبق تجویز پزشک زنان و زایمان، شسته و تمیز و خشک نگهداشته شود.
• حتما در بیست و چهار ساعت اول پس از زایمان، سعی کنید تحرک لازم داشته و از بستر برخیزید.
• لباس زیر پس از زایمان مرتب تعویض شود
• نوارهای بهداشتی در فواصل کوتاه تعویض شود.
• شیردهی بایستی حداکثر 120 دقیقه پس از زایمان آغاز شود
• توصیه می شود که پس از هر بار شیردهی، یک قطره شیر روی نوک پستان قرار داده تا در معرض جریان هوا خشک شود.
• نخ بخیه محل برش سزارین پس از 10 روز نیاز به کشیدن دارد.
• امپول رگام در مادر RH- با همسر RH+ در صورتی که هنگام زایمان دریافت نکرده باشد، ظرف 3 روز پس از زایمان به صورت عضلانی تزریق کنند.

افسردگی پس از زایمان با مواد شیمیایی

مواد شیمیایی موجود در پلاستیک ها، خطر افسردگی پس از زایمان را در زنان افزایش  می دهد. مراقبت های شخصی در دوران بارداری زنان، گاها سبب می شود که آن ها با محصولات پلاستیکی غیر استانداردی مواجه شوند که برای سلامت خود و کودک مضر است. سطوح بالای بیس فنول و فتالات که در نمونه های ادراری زنان مورد مطالعه در آمریکا در سال 2021 میلادی پیدا شد، مبین این واقعیت است.

فتالات که در  محصولات پلاستیکی و ظروف غذا و نوشیدنی ها دیده می شود، در بسته بندی مواد غذایی نیز استفاده شده و می تواند سلامتی مادر باردار را به چالش بکشد. حتی باید از این مواد در دوران پس از بارداری نیز دوری کرد.

افسردگی پس از زایمان، یکی از اختلال های روان پزشکی است که در میان زنان، رایج است و به محیط زندگی و استرس و سبک زندگی آن ها نیز مربوط می شود. تقریبا 20 درصد زنان به این نوع افسردگی مبتلا می شوند. کم خلقی و خوی بد و تداوم داشتن آن به مدت 14 روز، از جمله مسائلی است که می تواند از علائم افسردگی زنان پس از زایمان باشد. اگر مراقبت های بهداشتی در دستور کار نباشد، سلامت مادر تهدید شده و روی شیر مادر نیز تاثیر سوء خواهد داشت.

مخاطب گرامی

اگر نظر و دیدگاهی درباره مراقبت های پس از زایمان دارید و توسط پزشک معالج، نسبت به مصرف داروهای خاصی ترغیب شده اید، جزییات را از طریق بخش کامنت در انتهای گفتار به اشتراک بگذارید.

لینک این جستار را از طریق کانال ها و گروه هایی که در شبکه های اجتماعی دارید، در اختیار مادران جوان قرار دهید. توجه کنید که در ایران ، خدمات حضوری  و غیر حضوری به مادران باردار تا 6 هفته پس از زایمان در هزاران پایگاه در 31 استان کشور توسط هزاران ماما ارائه می شود که می تواند مادران جوان را در مراقبت های پس از زایمان یاری دهد. سایت وزارت بهداشت behdasht.gov.ir جزییات رسمی این خدمات را اطلاع رسانی کرده است.