زردی نوزاد یکی از بیماری های شایعی است که میتواند برای هر کودکی اتفاق بیافتد. ما در این مطلب قصد داریم در رابطه با علت زردی نوزاد، علائم زردی نوزاد، درمان زردی نوزاد، و همچنین پیشگیری از زردی نوزاد در دوران بارداری صحبت کنیم و راه های مقکه چگونه میتوانید با این بیماری در نوزاد کنار بیایید و چه اقداماتی را باید انجام دهید تا بتوانید بدون هیچ‌گونه مشکلی از نوزادتان مراقبت کنید. در مرحله اول باید به این موضوع توجه داشته باشید که زردی نوزاد یک بیماری شایع است و برای تعداد زیادی از نوزادان در بدو تولد به وجود می‌آید. این بیماری یک عارضه بسیار خفیف است و در صورتی که شما سریعاً در رابطه با آن با پزشک کودکتان صحبت کنید میتوانید با مشاوره‌هایی که پزشک در اختیار شما قرار می‌دهد، به راحتی و بدون هیچ گونه مشکلی بیماری زردی در کودک را درمان کنید.
علت زردی در نوزادان چیست؟
قبل از این که در رابطه با علت زردی در نوزادان صحبت کنیم به این سوال که اصلا زردی چیست؟ می‌پردازیم. به طور کلی ضعف و زردی در نوزاد به دو دسته زردی فیزیولوژیک و زردی پاتولوژیک دسته‌بندی میشود. زردی معمولاً یک شبانه‌روز بعد از تولد در کودکان ایجاد میشود. این نوع زردی با نام زردی فیزیولوژیک شناخته میشود که به راحتی و بدون هیچ‌گونه دارویی و با استفاده از روش های مراقبتی گوناگون قابل برطرف شدن است و شما میتوانید به راحتی آن را درمان کنید. علت زردی در نوزادان عدم دفع ماده‌ای بنام بیلی روبین در بدن کودک می‌باشد. بیلی روبین ماده‌ای است که پس از تولد باید از بدن نوزادان دفع شود. این ماده از تخریب گلبول‌های قرمز به دست آمده است که اگر در بیست و چهار ساعت اول تولد از بدن نوزاد دفع نشود میتواند مشکلات عدیده‌ای را با خود به همراه داشته باشد که با نام زردی شناخته میشود. توجه نمایید که در مراحل اولیه‌ی زردی یا یرقان نوزاد با زرد شدن سفیدی چشم آغاز میشود. اگر زردی درمان و کنترل نشود، ملتهب و مزمن شده در شکم و پا ها نیز تغییر رنگ ایجاد خواهد کرد؛ پس بهتر است در صورت مشاهده زرد شدن سفیدی چشم نوزاد سریعاً به پزشک مراجعه فرمایید.
علائم زردی (یرقان) نوزاد تازه متولد چیست؟
در قسمت قبل برخی از علائم زردی نوزاد را برشمردیم. به طور کلی شما باید حدود بیست و چهار ساعت پس‌از به دنیا آمدن نوزاد به تغییر در رنگدانه‌های چشم او دقت داشته باشید. توجه نمایید که اگر نوزاد شما دچار زردی باشد، حدوداً بعد از بیست و چهار ساعت رنگ سفیدی چشم او به زرد تغییر خواهد کرد. این نشانه اولین نشانه زردی نوزاد است که باید جدی گرفته شود. پس از این ممکن است که زردی در سایر نقاط بدن مانند شکم و پا ها نیز گسترش پیدا کند و بعد از آن در چهره کودک نیز نمود پیدا خواهد کرد. پس توجه نمایید که هرگونه تغییر رنگ در پوست و یا صورت یا چشم نوزاد میتواند از علائم زردی نوزاد باشد و باید حتما جدی گرفته شود. حدود یک هفته بعد از تولد، سطح بیلی روبین و یا ماده‌ای که باعث تغییر رنگدانه های پوست میشود، در خون تا حد بسیار زیادی بالا می‌رود و این دوران خطرناک‌ترین دوران زردی در نوزاد می‌باشد. شما باید حتما در صورت وجود نشانه ها و علائم زردی نوزاد با پزشک در این زمینه مشورت کنید. در کودک دارای زردی، اگر انگشتتان را روی پوست کودک فشار دهید پوست کودک شما زرد میشود که این موضوع نشانه زردی کودک است. توجه نمایید که زردی اگر کم باشد کاملاً طبیعی است اما اگر این عارضه گسترش پیدا کند و بیشتر شود و با اقدامات درمانی بهبود نیابد، مشکلات زیادی به وجود خواهد آورد. توجه نمایید که اگر شما زردی نوزاد را نادیده بگیرید این موضوع میتواند آسیب های زیان‌بار و دائمی به مغز کودک شما وارد کند.
روش‌های درمان زردی نوزادان
اولین قدم برای درمان زردی نوزاد این است که شما آرامش خودتان را حفظ کنید و به هیچ عنوان استرس نگیرید. این عارضه میتواند به راحتی بدون هیچ‌گونه مشکلی و در سریع‌ترین زمان تنها با اقدامات ساده درمان شود. حتی در موارد حاد نیز این بیماری به راحتی با دارو درمان میشود پس نیازی نیست که استرسی در این زمینه داشته باشید. آرامش خودتان را حفظ کنید و سعی کنید که با پزشکان و کادر درمانی که در این زمینه فعالیت می‌کنند همکاری کنید. زردی نوزاد اگر به مقدار کم در بدن کودک تشخیص داده شود میتواند با راهکار های خانگی درمان شود. اما اگر این زردی بیش از حد در بدن کودک گسترش پیدا کند، شما باید برای درمان یرقان نوزاد و در صورت مشاهده علائم زردی نوزاد برای درمان آن به پزشک مراجعه فرمایید. اما ما در ادامه قصد داریم برای شما روش هایی را نام ببریم که شما میتوانید با بکار گرفتن این روش‌ها به درمان زردی نوزاد در خانه بپردازید. هنگامی که متوجه شدید که کودک شما کمی دچار ضرری می‌باشد میتوانید با به کارگیری روش‌هایی که ما در ادامه آن ها را برای شما خواهیم گفت زردی کودک خودتان را درمان کنید.
درمان زردی کودک به کمک فتوتراپی
این روش یکی از متداول ترین و موثرترین روش های درمانی است که از نور برای تجزیه بیلی روبین از بدن کودک استفاده می کند. در این روش ، کودک در حالی که تنها پوشش و عینک محافظ دارد؛ روی تخت مخصوص زیر نور طیف آبی قرار می گیرد. استفاده از یک پتو فیبر نوری در زیر کودک معمولا پشنهاد میشود.
استفاده از نور خورشید
یکی دیگر از مواردی که میتواند در درمان زردی نوزاد کمک کند نور خورشید است. همان طور که پیش‌تر نیز گفتیم، زردی به‌علت حضور رنگدانه های دفع نشده در پوست ایجاد میشود. شما میتوانید با کمک گرفتن از نور خورشید این رنگدانه ها را در بدن کودک از بین ببرید. البته این کار باید حتما با مشورت پزشک انجام شود.
استفاده از مکمل‌های گیاهی
یکی دیگر از مواردی که میتوانید از آن برایدرمان زردی کودکتان کمک بگیرید، استفاده از مکمل‌های گیاهی است. مادر میتواند با خوردن این مکملها مواد مورد نیاز را از طریق شیر به بدن کودک خود انتقال دهد. توجه نمایید که چای‌های گیاهی مانند چای نعناع گربه‌ای و یا چای قاصدک میتواند با انتقال مواد مغذی از بدن مادر به بدن نوزاد، باعث سم‌زدایی و از بین رفتن رنگدانه‌های اضافه در پوست کودک شود. چای‌های گیاهی به کودک کمک می‌کنند تا سطح بیلی روبین در بدن خودش را پایین‌تر بیاورد.
قطع شیردهی
در مواردی که شیر مادر میتواند باعث تشدید زردی نوزاد شود، بعد از مشورت با پزشک خود و در صورت تشخیص او باید به طور موقت شیردهی به کودک را متوقف کنید. توجه نمایید که بعد از درمان زردی نوزاد، شما میتوانید شیردهی به کودک را از سر بگیرید و نیازی نیست در رابطه با شیردهی به کودک، نگرانی داشته باشید اما ممکن است که به صورت موقت مجبور باشید از شیرخشک برای درمان کودک استفاده کنید.
پیشگیری و کنترل زردی نوزاد
همان طور که می‌دانید همیشه و در هر زمینه‌ای پیشگیری بهتر از درمان است. لذا با رعایت نکاتی میتوانید از بروز زردی در نوزاد خود پیشگیری کنید و احتمال ابتلای نوزاد به این بیماری را تا آنجا که میتوانید پایین‌تر بیاورید.
اگر به دنبال راه های پیشگیری از زردی نوزاد در دوران بارداری هستید پس از مشورت با پزشک می توانید موارد زیر را رعایت کنید:
- حجامت باعث تصفیه خون و پاک سازی کبد مادر میشود. زمان مناسب برای انجام حجامت در بانوان باردار بعد از ماه چهارم و در سه ماهه دوم حاملگی پیشنهاد شده است، فراموش نکنید قبل از انجام حجامت حتما با پزشک خود مشورت کرده و از او راهنمایی بخواهید.
- عرق کاسنی یکی از مواد غذایی است که بزرگترها و افراد باتجربه معمولا به خانم های باردار به منظور جلوگیری از بروز زردی در نوزاد پیشنهاد می دهند. در واقع این عرق گیاهی منجر به تصفیه خون و پاکسازی کبد مادر به طور طبیعی می شود و به همین دلیل است که عموما پیشنهاد میشود.
- پرهیز از غذای داغ: مناسب ترین و متعادل ترین دما را در مصرف غذای خود بکار ببرید. داغ بودن یا سرد بودن بیش از حد غذا به مرور عوارضی را هم برای مادر و هم برای نوزاد به همراه خواهد داشت که به سادگی و با مصرف غذای گرم می‌توان از این عواض جلوگیری کرد
موارد دیگری همچون مصرف شیر با خرما؛ عدم مصرف ادویه جات و همچنین پرهیز از مصرف میوه های زرد رنگ از جمله مواردی است که برای جلوگیری از یرقان در دوران بارداری پیشنهاد شده است. همچنین جلوگیری از تولد زودهنگام نوزاد نیز یکی دیگر از مواردی است که به شدت در این مورد میتواند موثر واقع شود. عدم مصرف دخانیات، الکل و مواد شیمیایی؛ دور ماندن از استرس و خشونت و کاهش عوامل بروز عفونت از جمله مواردی هستند که از زایمان زودرس جلوگیری می کنند.
