سقط جنین در ایران، در صورتی که سلامتی مادر را تحت تاثیر قرار دهد، با مجوز پزشک معالج انجام می شود. با این حال سالانه صدها هزار سقط جنین در کشور رخ می دهد. سقط جنین، غربالگری مادران باردار و کاهش جمعیت و سبک زندگی سبز از جمله مسائلی است که تراژدی سقط جنین را در کشوری با بحران کاهش جمعیت، در کانون توجه قرار داده است. در این گزارش، شما را با علائم، روش ها و عوارض سقط جنین آشنا می کنیم و در مورد احتمال بارداری پس از سقط جنین نیز صحبت خواهیم کرد. اگر دیدگاهی دارید، نظرات خود را در بخش کامنت در انتهای گفتار به اشتراک بگذارید.
با ما همراه باشید.
علت سقط جنین چیست؟
قبل از پرداختن به تعریف سقط جنین در صورت تمایل می توانید مطالب را با توضیحات خانم دکتر معتمد(متخصص زنان و زایمان) به صورت فایل صوتی گوش دهید:
سقط جنین خطر مرگ زودرس زنان را افزایش می دهد. سقط جنین عوارضی دارد که باید به آن توجه داشت. به هر حال، برای هر زنی، بارداری سالم، تضمین کننده سلامت خود و کودک است.
افزایش سقط جنین بنا به گفته کارشناسان، ایران را در چند قدمی ابربحران سقوط آزاد در سیاه چاله جمعیتی در قرن بیست و یکم قرار می دهد. عوامل زیادی باعث سقط جنین می شود که در ادامه این گفتار به آن اشاره می کنیم.
سقط جنین عوامل گوناگونی دارد که سن مادر، بیماری های زمینه ای، دیابت کنترل نشده، بیماری سل و انواع سرطان در آن نقش آفرینی می کنند. البته نباید فراموش کرد که شرایط محیطی که مادر و جنین در آن زندگی می کند، از عوامل سقط جنین خواهد بود. استرس و تغذیه و انواع عفونت ها، موضوعاتی هستند که طبق تحقیقات پزشکی، از عوامل مرتبط با سقط جنین تشخیص داده شده اند.
در کنار این موارد، مصرف مواد مخدر، نوشیدنی های الکلی و مصرف قلیان، رابطه مستقیم و معناداری با سقط جنین داشته اند. البته این عوامل، در دسته دلایلی با شیوع کم تر در مساله سقط جنین قرار میگیرد. مثل تاثیر امواج الکترومگنتیک در سقط جنین که همچنان علم پزشکی درباره آن نظر قطعی نداده است.
ناگفته پیداست که زمانی که مادر در محیط مملو از آرسنیک و سرب مثل کلانشهرهای آلوده زندگی می کند، خطر سقط جنین وی به طرز فزاینده ای افزایش می یابد. البته سابقه شیمی درمانی والدین نیز در سقط جنین، تاثیر گذار بوده است.
هر اندازه بارداری در سنین پایین انجام شود و مادر وکودک در محیطی عاری از استرس و آلودگی زندگی کنند و تغذیه مناسبی داشته باشند، شانس وقوع سقط جنین کاهش می یابد و به همان نسبت از عوارض سقط جنین نیز در امان خواهید ماند. گر چه این موارد، شرط لازم یا شرط کافی برای سقط جنین نیست و این موضوع همانطور که در بالا عنوان شد، به زنجیره ای از عوامل مرتبط است.
انواع سقط جنین
سقط جنین که از فراگیر ترین اتفاقات دوران بارداری مادران محسوب می شود، در 25 درصد موارد حاملگی دیده می شود و به 2 دسته عمده سقط جنین خود به خودی و سقط جنین عمدی یا القایی طبقه بندی می شود. سقط جنین خود به خودی بدون عمد و ناخواسته رخ می دهد شامل سقط کامل، سقط ناقص و سقط اجتناب ناپذیر ، مکرر و فراموش شده از آن جمله است.
سقط القایی به درخواست مادر صورت میگیرد و کورتاژ و عمل های جراحی تهاجمی از آن جمله هستند که در بخش روش های سقط جنین به آن اشاره شده است.
بیماری های زمینه ای که منجر به سقط می شوند
بیماری های زمینه ای که باعث سقط جنین می شود را می توان به 3 دسته عفونت ها، ناهنجاری های رحمی و اختلالات هورمونی دسته بندی کرد. اگر به دنبال بارداری سالم هستید، بایستی پیش از اقدام به بارداری، سلامت مرد و زن توسط آزمایش های معمول پزشکی و معاینات مربوطه، ارزیابی شوند تا بارداری سالم و جلوگیری از سقط، به ارمغان آید.
عفونت های دستگاه تناسلی مادر می تواند از بیماری های زمینه ای منجر به سقط شود. مثل عفونت هرپس تناسلی که فراگیری آن در نیمه اول دوره حاملگی بیشتر گزارش شده است. اگر مبتلا به هرپیس تناسلی هستید، تا 18 ماه پس از درمان عفونت، از بارداری اجتناب کنید.
ناهنجاری های رحمی و ناهنجاری های دهانه رحم از دیگر بیماری های زمینه ای وقوع سقط جنین است. یک دهم موارد سقط را به خود اختصاص داده و اگر مادر با نقایص ساختاری سرویکس مواجه باشد، احتمال سقط جنین افزایش می یابد.
سومین دسته بیماری های زمینه ای که در سقط جنین موثر است، اختلالات هورمونی در بدن مادران است. مثل کم کاری تیروئید. کاهش پروژسترون که بایستی مادر تحت نظر متخصص غدد قرار بگیرد.
البته علاوه بر موارد فوق الذکر، مشکلات سیستم ایمنی، و بیماری های کلیوی و دیابت کنترل نشده که در بالا به آن اشاره کردیم نیز می تواند شانس وقوع سقط جنین را افزایش دهد.
روش های سقط کدامند
گفتیم که سقط جنین 2 دسته عمده دارد: سقط جنین خود به خودی و سقط جنین عمدی.
سقط جنین خود به خودی به چند دسته تقسیم می شود:
- سقط جنین کامل: در این مورد، جنین همراه با خون ریزی به طور کامل از رحم خارج شده و درد به سرعت کاهش می یابد.
- سقط جنین ناقص: موقعی است که دهانه رحم باز بوده و بخشی از محصولات بارداری در رحم مادر باقی می ماند.
- سقط جنین اجتناب ناپذیر: موقعی است که همه علامت های آشکار سقط جنین در بدن مادر رخ داده است مثل پارگی کیسه آب و خون ریزی و باز شدن دهانه رحم.
- سقط جنین تهدیدی: موردی است که نشانه هایی از سقط جنین در بدن مادر دیده می شود مثل لکه بینی و درد و خون ریزی.
- سقط مکرر: اگر مادر، سابقه بارداری با سقط داشته باشد. گاها برای سقط مکرر، نمی توان عوامل شناخته شده ای پیدا کرد.
- سقط فراموش شده: جنین مرده است. علامت های سقط جنین که در بالا اشاره کردیم دیده نمی شود. این سقط ساکت است.
از دیگر انواع سقط، سقط عمدی است.
- سقط جنین درمانی: با تشخیص پزشک صورت میگیرد در زمانی که سلامت مادر تهدید می شود. مثل مواقعی که تجاوز جنسی رخ داده است یا عقب ماندگی ذهنی کودک وجود دارد.
- سقط جنین غیرقانونی: درواقع نوع elective است. زمانی است که قطع حاملگی با اراده مادر صورت گرفته و جنین بتواند در محیط بیرون از رحم زنده بماند. سقطی که در 60 روز اول بارداری انجام شود، عواقب خیلی کمی دارد و توانایی باروری زن را کاهش نمی دهد.
علائم بعد از سقط جنین
پس از سقط جنین، علائمی باعث نگرانی می شوند. بعضی از این علائم که باعث نگرانی شده و باید سریع به پزشک معالج مراجعه کرد و از خود درمانی و درمان های اینترنتی پرهیز کرد عبارتند از: تب، خون ریزی شدید، وقتی شاهد ترشحات واژن با بوی شدید باشیم. احساس سردی و احساس درد شدید در ناحیه شکم.
همه این موارد نیازمند مراجعه زنان به پزشک متخصص زنان و زایمان است. توصیه شده تا 2 هفته پس از سقط جنین از رابطه جنسی پرهیز شود.
سقط جنین چه عوارضی به همراه دارد
خون ریزی بعد از سقط جنین، شایع عوارض سقط جنین است. بعضی از بانوان پس از سقط جنین، با خون ریزی مواجه می شوند. مشاهده لخته های خوبی در این دوران طبیعی است. البته اگر این خون ریزی بیش از 120 دقیقه به طول انجامید حتما با پزشک متخصص خود تماس بگیرید. اگر خون ریزی بانوان قطع نشد، باید سونوگرافی (واژینال و غیره) انجام شود.
منظور از خون ریزی مکرر یعنی استفاده از 2 یا تعداد بیش تر پد سایز بزرگ در 60 دقیقه و یا خون ریزی زیاد به مدت 12 ساعت.
عوارض سقط جنین در هر دو روشی که در بالا اشاره کردیم، غیر قابل اجتناب است. یکی از عوارض سقط جنین، ابتلا به انواع عفونت ها است. سقط جنین ناقص، احتمال ابتلای بدن مادر به انواع باکتری را افزایش می دهد. بهتر است برای کاهش عوارض پس از سقط جنین، از رابطه جنسی برای مدتی پرهیز شود و از پدهای بهداشتی نیز استفاده گردد.
آیا امکان بارداری مجدد بعد از سقط وجود دارد؟
برای جلوگیری از بارداری پس از سقط جنین توصیه شده تا بانوان از وسایل جلوگیری استفاده کنند. رابطه جنسی غیر ایمن می تواند به حاملگی مجدد منجر شود.
بانوان می توانند حتی اگر پرید نشده باشند، 3 هفته پس از سقط جنین ، باردار شوند. البته این موضوع بستگی دارد به این که پیش از وقوع سقط جنین در هفته چند بارداری قرار داشتند.
چون پس از سقط جنین چرخه قاعدگی دوباره فعال می شود، تخمک گذاری در روز چهاردهم چرخه قاعدگی بیست و هشت روزه اتفاق می افتد. یعنی با رابطه جنسی محافظه نشده، 14 روز پس از سقط جنین می توان از نظر جسمی باردار شد.
پس امکان بارداری پس از سقط جنین وجود دارد. اما توجه کنید که دردناک شدن پستان ها، حساسیت به بو، خستگی، حالت تهوع و عقب افتادن دوره ماهیانه از جمله مسائلی است که علائم بارداری پس از سقط جنین را دلالت می کند. لذا مراقبت های بارداری پس از سقط جنین باید جدی گرفته شود.
برای بارداری مجدد پس از سقط جنین، نیاز به تامل 3 ماهه نیست. با مشاوره پزشک متخصص خود، پس از امادگی روحی و جسمی، نسبت به بارداری اقدام کنید. آمادگی روحی از جمله موضوعاتی است که متخصص زنان و زایمان به بانوان توصیه می کنند.
همراه گرامی
اگر تجربه ای درباره سقط جنین و روش های سقط و هم چنین بارداری ناخواسته و مراقبت های بارداری دارید، نظرات و دیدگاه های خود را از طریق بخش کامنت در انتهای این گفتار به اشتراک بگذارید. لینک این گفتار را از طریق کانال ها و گروه هایی که در شبکه های اجتماعی عضو هستید، به اطلاع دیگر بانوان برسانید.
