مایع آمنیوتیک، آب دور جنین است. کم بودن مایع آمونیاتیک می تواند سلامت جنین را تهدید کند. این که چه عوارضی کم بودن مایع آمنیوتیک در بارداری در سلامتی جنین دارد، موضوعی است که در این گفتار در اختیار مشتاقان نی نی ناش قرار می گیرد. برای تشخیص افزایش آب دور جنین از سونوگرافی استفاده می شود و معیاری به نام AFI بررسی می شود. افزایش آب دور جنین می تواند سبب تولد نوزاد نارس یا زایمان پیش از موعد شود. در این حالت سزارین انجام می شود.
اگر شما مخاطب گرامی، تجربه و دیدگاهی درباره کاهش آب دور جنین در دوران بارداری دارید، مراتب را از طریق بخش کامنت در انتهای گفتار به اشتراک بگذارید.
مایع آمنیوتیک چیست؟
مایع آمنیوتیک یا آمونیاتیک در واقع مایعی است از گردش خون مادر که در چهارده هفته نخست بارداری به کیسه آمنیوتیک ریخته می شود. جنین در سه ماهه دوم بارداری، با بلعیدن و ادرار در این مایع، چنین عملی را به دفعات انجام می دهد. در واقع، جنین نقش متعادل ساز مایع آمنیوتیک داشته و با آغاز سه ماهه سوم بارداری ، شاهد افزایش این مایع در گردش خون مادر خواهیم بود.
در طول هفته های سی و چهارم و سی و ششم بارداری ، حجم مایع آمنیوتیک به 1000 سی سی می رسد که از این میزان تا زمان زایمان و تولد فرزند، کاسته می شود. به افزایش میزان مایع آمنیوتیک در هر زمان در طول بارداری، پلی هیدرو آمنیوس اطلاق می شود.
افزایش تدریجی مایع آمنیوتیک حالت مزمن ایجاد می کند و افزایش سریع تجمع مایع آمنیوتیک ، حالت حاد به وجود می آورد. پزشکان همیشه قادر نیستند که به دلیل ایجاد گر الیگو هیدروآمنیوس پی برده و علل گاها ناشناخته می ماند.
کمبود این مایع، سبب بروز اختلالاتی در زایمان مادر می شود. چون اگر جنین در وضعیت نشسته باشد، سرش به سمت بالا و پاها به سمت پایین و فضای مناسبی برای چرخش در رحم نداشته باشد. اگر این کیسه آب زود تر از موعد پاره بشود، زایمان زودرس در انتظار مادر باردار است. مدفوع کودک در رحم تحت فشار، منجر به استنشاق او شده و مشکلات تنفسی برایش پس از زایمان به ارمغان خواهد آورد.
علت کمبود مایع آمنیوتیک چیست؟
- اگر بارداری مادر بیش از چهل و دو هفته طول بکشد
- اگر شاهد نارسایی جفت باشیم یعنی جفت دارای مشکل باشد. اگر مادر ، مبتلا به بیماری باشد، جفت را از رساندن خون و مواد مغذی به جنین باز می دارد. فشار خون بالا و دیابت از آن جمه است.
- داروهایی که مادر در زمان بارداری و پیش از بارداری مصرف کرده است. دارو های ضد التهابی غیر استروئیدی مثل ایبوبروفن و دارو های مسدود کننده گیرنده آنژیوتانسین یا دارو های بازدارنده آنزیم مبدل آنژیوتانسین از آن جمله هستند.
- اگر شاهد بیماری های مادرزادی در سیستم ادراری نوزاد باشیم
- اگر رشد یکی از دو قلو ها، همسان با رشد دیگر دو قلو نباشد منجر به کاهش مایه آمنیوتیک می شود.
توجه داشته باشید که اگر بارداری شما، بارداری دوقلو ییست، بد نیست بدانید دوقلو های همسان دارای جفتی مشترک هستند و گاها سطح مایع آمنیوتیک آن ها از تعادل خارج می شود. البته کمبود مایع آمنیوتیک در طول تابستان شایع تر می باشد. لذا مصرف مایعات زیاد در نیمه اول سال به خصوص برای بانوانی که در مناطق گرمی و شرجی ایران زندگی میکنند، توصیه اکید است.
چگونه افزایش آب دور جنین تشخیص داده می شود؟
اگر سابقه دیابت در مادر باردار وجود داشته باشد یا ناسازگاری RH دیده شود یا عفونت در رحم گزارش شود ، افزایش آب دور جنین قابل انتظار است. مادرانی که چند قلو حامله هستند، مستعد افزایش آب دور جنین می باشند. البته علائم بالینی هم در دوران حاملگی ، بیان گر افزایش آب دور جنین است که به مواردی اشاره می شود:
- افزایش آب دور جنین
- اندازه رحم مادر باردار
- افزایش سایز شکم مادر باردار نسبت به وزن او
- براق بودن پوست با خطوط موازی در بدن مادر باردار
- احساس تنگی نفس و سنگینی قفسه سینه مادر باردار
معیار AFI چیست؟
همان طور که در ابتدای این گفتار گفتیم، به منظور تشخیص افزایش آب دور جنین، باید به آزمایشگاه رفت و سونوگرافی انجام داد. سونورگافیست ها در واقع چهار بخش مساوری از فاصله بین جنین و دیواره رحم خانم باردار را اندازه گیری کرده و در نهایت، اعداد حاصله را با هم جمع می کنند. عدد حاصله را AFI می گویند.
اگر AFI بیش از بیست و پنج سانتی متر باشد، عارضه پلی هیدرو آمنیوس که در ادامه توضیح خواهیم داد، رخ داده است. البته به منظور ارزیابی نقص ژنتیکی نوزاد بایستی تست آمنیوسنتز نیز انجام شود.
مختصری در مورد پلی هیدرو آمنیوس
مادران بارداری که شرایط زیر را داشته باشند، مستعد ابتلا به پلی هیدرو آمنیوس هستند:
- یکی مبتلا بودن به دیابت
- یکی سابقه بارداری چند قلویی
- یکی وجود اختلالات ژنتیکی در جنین
- یکی اختلالات جنینی
در موارد نادر مشاهده شده است که بلعیدن مایع آمنیوتیک در اثر نقص جنین متوقف شده در حالی که کلیه ها به کار خود ادامه می دهند که سبب ایجاد پلی هیدر آمنیوس است. اما چه مواردی سبب ایجاد پلی هیدرو آمنیوس است؟
- اختلال در دستگاه گوارش مثل مسدود شدن مری
- شکاف در لب یا کام
- مشاهده توده خوش خیم یا بد خیم در گردن
- تنگ بودن پیلور وفتق دیافراگمی
- هر نوع اختلال در کلیه جنین که با افزایش تولید ادرار در دوران بارداری همراه می شود.
- کم خونی در جنین که به دلیل ناسازگاری RH خون یا یک عفونت پدیدار می شود.
درمان هایی برای افزایش آب دور جنین (مایع آمنیوتیک)
اگر پزشک تشخیص دهد که افزایش آب دور جنین حالت خفیف دارد، نیازی به درمان نداشته و خود به خود رفع می گردد. برای درمان میتوان از تخلیه مایع آمنیوتیک استفاده کرد. از روش آمنیوسنتز استفاده می شود و می تواند عوارضی مثل جدا شدن زودرس جفت و پارگی زودرس پرده ها و زایمان زودرس را به دنبال داشته باشد.
البته دارو درمانی هم از گزینه های درمانی است. با تجویز قرص، شاهد کاهش تولید ادرار هستیم. کاهش تولید ادرار سبب کاهش حجم مایع آمنیوتیک می شود. حجم مایع آمنیوتیک بایستی هر 3 هفته یک بار پس از درمان بررسی شود.
اگر سطح مایع آمنیوتیک مادر باردار، پایین باشد، بایستی آبرسانی به بدن را افزایش داده و استراحت و پرهیز از جنب و جوش را در دستور کار داشته و تغذیه خوب و محیط کم استرس و دنبال کردن تجویزات پزشک معالج را در دستور کار قرار دهید.
عوارض کم بودن مایع آمونیاتیک ربطی به سونوگرافی ترانس واژینال و غربالگری سه ماهه سوم بارداری یا اثرات جانبی مدروکسی پروژسترون ندارد.
مخاطب گرامی
اگر تجربه و دیدگاهی درباره کاهش یا افزایش مایع آمونیاتیک داشته و پزشک، تجویز هایی دارویی و غیر دارویی داشته، مراتب را با رعایت حریم خصوصی از طریق بخش کامنت در انتهای این گفتار به اشتراک بگذارید.
لینک این گفتار را از طریق کانال ها و گروه هایی که در شبکه های اجتماعی عضو هستید، به اطلاع دوستان و آشنایان برسانید. صفحات ما در شبکه های اجتماعی را برای اطلاع از جدید ترین گزارش ها درباره سلامت مادر و کودکان ایران زمین، فالو کنید.
