یکی از احساساتی که معمولا خانم های باردار در دوران بارداری با آن مواجه می‌شوند؛ استرس است. استرس دوران بارداری یکی از شایع‌ترین احساساتی که گریبانگیر مادران می‌شود و دلایل متعددی هم منجر به آن می‌شود. اما آنچه بیش از هر چیزی اهمیت دارد تاثیر استرس بارداری بر جنین است. در مقاله تاثیر استرس بر جنین نی نی ناش در این مورد صحبت خواهیم کرد. در ادامه همراه ما باشید.
استرس چیست ؟
هر اتفاقی که باعث عصبانیت و ناامیدی در انسان شود استرس نامیده می شود . استرس واکنش بدن به هر اتفاق ناخوشایند است که اگر در زمان کوتاه باشد خوب است چون باعث جلوگیری از خطرات احتمالی می شود اما اگر بلند مدت شود برای سلامت روح و روان انسان مضر است . استرس دو نوع است استرس حاد و مزمن
استرس حاد : در کوتاه مدت اتفاق می افتد و به زودی از بین می رود .
استرس مزمن : در بلند مدت اتفاق می افتد و ممکن است زمان بسیار طولانی ادامه یابد که می تواند بسیار خطرناک باشد و عوارضی به همراه داشته باشد . این عوارض عبارتند از سکته مغزی ، فشارخون بالا ، دیابت ، چاقی ، بیماریهای قلبی ، اختلالات قاعدگی ومشکلات پوستی و غیره . اختلال در تمرکز ، اختلال خواب ، مشکلات گوارشی و جنسی ، سردرد ، کاهش یا افزایش وزن و اشتها از علائم استرس هستند .
اثرات مخرب استرس در دوران بارداری
کمی استرس و نگرانی در این دوران ضرری ندارد اما اگر بیشتر شود باید آنرا مدیریت کرد . برخی زنان باردار در این دوره استرس پیدا می کنند و از اینکه در بدنشان تغییرات فیزیکی ایجاد شود نگران هستند . عوامل دیگری هم در ایجاد استرس دخالت دارند مانند نوسانات روحی ، مشغله کار در بیرون و منزل و انجام کارهایی که به بارداری مربوط است .
چه نوع استرسی بر بارداری تاثیر می گذارد ؟
قطعا استرس هاس کوتاه مدت اثر خاصی بر بارداری ندارند اما فشار روحی مانند از دست دادن یکی از عزیزان ، ازدواج ناموفق ، از دست دادن شغل ، زندگی ناموفق و … می تواند بالاترین سطح استرس را ایجاد کند .همچنین حوادثی مانند سیل و زلزله و تصادف نیز اثرات روحی زیادی برای فرد باردار دارد . استرس بارداری ناشی از ترس از درد زایمان ، سالم بودن جنین ، ترس از سقط جنین می توانند افسردگی در شخص ایجاد کنند .
استرس چه تاثیری بر بارداری دارد؟
اگر استرس به موقع درمان نشود خطرات زیادی برای مادر و جنین بدنبال دارد . فشارخون ، دیابت بارداری ، افسردگی و تضعیف سیستم ایمنی از جمله تاثیر استرس بر بارداری است.
بیشتر بخوانید : درمان دیابت بارداری و راه های تشخیص آن
تاثیر استرس بر جنین
استرس از راههای مختلفی بر جنین تاثیر می گذارد . استرس احتمال زایمان زودرس را افزایش می دهد و باعث ایجاد مشکلات تنفسی ، مشکلات گوارشی ، ضعف در سیستم ایمنی و حتی مرگ نوزاد می شود . بیماریهای قلبی ، افسردگی ، چاقی و پوکی استخوان از دیگر عوارض استرس است . استرس های مزمن در طول مدت بارداری آسیب های جدی بر جنین دارد . این آسیب ها جنین را در معرض رشد ناقص مغز قرار می دهد و در طولانی مدت باعث بیش فعالی کودک می شود . به گفته محققان تاثیر استرس در دوران بارداری بسیار است.
استرس می تواند هورمون های مادر را تحت تاثیر قرار دهد و ناهنجاریهای زیادی از جمله نارسایی قلبی در جنین ایجاد می کند . استرس باعث ترشح هورمون کورتیزول در بدن مادر شده و ممکن است سبب سقط جنین شود . به گفته کارشناسان هر چه استرس مادر در دوران بارداری کمتر باشد ناهنجاریهای جنین نیز کمتر است اما وقتی استرس و اضطراب مادر بیشتر شود ناهنجاریهای جنین نیز بیشتر می شود . تحقیقات دیگری نشان می دهد استرس شدید در مادران باعث افت تحصیلی کودکان و کاهش مهارت های اجتماعی آنها در آینده می شود . زایمان زود رس و نوزاد کم وزن دو مشکل جدی است که از استرس و اضطراب مادر بوجود می آید . در مطالعه ای دیگر دریافتند که استرس در دوران بارداری باعث بیماریهای عفونی مانند عفونت گوش نوزادان می شود .
عوارض استرس بارداری بعد از تولد بر فرزند
اضطراب مادر فقط در دوران بارداری بر جنین تاثیر نمی گذارد بلکه بعد از تولد نیز گریبان نوزاد را خواهد گرفت .مشکلات ترس و اضطراب در تمام طول دوران زندگی با فرد باقی می ماند . بیش فعالی ، بی قراری از آسیب های جدی این مشکل است .افزایش استرس در مادر باعث افزایش فعالیت در غدد فوق کلیوی شده و هورمونی به نام کورتیکوتروپین آزاد می شود که بر طول مدت بارداری اثر می گذارد که این خود باعث بدنیا آمدن نوزاد نارس می شود .
استرس بر مغز جنین هم تاثیر گذاشته و با ترشح مواد شیمیایی باعث تغییر در عملکرد مغز می شود و زمینه را برای ابتلا نوزاد به انواع بیماریها مانند اسکیزوفرنی و بیش فعالی فراهم می کند .استرس حتی بر جنسیت جنین هم می تواند تاثیر بگذارد . در اثر استرس هورمون کورتیزول در بدن ترشح می شود و احتمال دختر شدن را افزایش می دهد .مادرانی که همیشه مضطرب هستند انتظارات سخت گیرانه ای از خود در هر شرایطی دارند و اگر در هر کاری موفق نشوند خود را سرزنش می کنند . این مادران این احساسات خود را به کودکشان هم القا می کنند . چه بسا در هنگام بارداری هم ترس و استرس را به فرزند خود انتقال داده اند .
با این کار کودکان آنها وابستگی شدیدی دارند و از اعتماد به نفس پایینی برخوردارند . این کودکان همیشه می ترسند که از مادر خود جدا شوند در واقع این احساسی است که مادر با ترس خود به کودک القا کرده است . هر گونه رفتار والدین برای کودکان الگو می باشد .ترس و نگرانی های پدر و مادر به عنوان الگو برای کودک ترسیم شده و کودک آن را برای خود بازسازی می کند و به عنوان رفتار درست می پذیرد . برای اینکه به استرس های خود غلبه کنید خصوصا در دوران بارداری ، درباره آنها با یکی از اعضای خانواده یا دوستان صحبت کنید ، البته ممکن است آنها خسته شده و باعث شود شما آنها را بازگو نکنید .
راه دیگری نیز برای غلبه بر استرس وجود دارد و آن مراجعه به مشاوران و روانپزشکان است که کمک می کنند تا ریشه ترس و استرس در شما شناسایی شود و درمان شود . یکی دیگر از عواملی که بر استرس مادر بر جنین اثر می گذارد اثر هورمون هاست . همانطور که می دانید در حاملگی تغییرات زیادی در بدن ایجاد می شود . یکی از آنها تغییرات در سطح هورمونهاست . در این دوره هورمون کورتیکوتروفین در خون مادر بالا می رود . نقش این هورمون یکی از دلایل زایمان زودرس و تاخیر رشد جنین در داخل رحم است . طبق مطالعات زنانی که این مشکلات را دارند سطح این هورمون در خونشان بالاتر از بقیه است .
استرس بارداری همچنین برتغذیه فرد در دوران بارداری تاثیر می گذارد . وقتی مادر به علت استرس چاقی ، غذا کمتر می خورد نوزاد کم وزن یا نارس بدنیا می آورد . استرس دوران بارداری موجب نقایص مادرزادی نیز خواهد شد . شکاف لب ، شکاف دهان ، آنانسفالی و شکاف ستون فقرات از این نقایص است . به هر حال استرس می تواند لطمات جبران ناپذیری بر روی جنین داشته باشد . در اینجا به ذکر چند راهکار برای کاهش استرس در دوران بارداری می پردازیم .
راهکارهایی برای کاهش استرس در بارداری
به طور معمول اگر ریشه و علت استرس را بدانید ، راحت تر به درمان آن می رسید . در زیر به چند راه حل ساده برای رفع استرس اشاره خواهیم کرد :
۰ ورزش کنید : تحرک و ورزش از بهترین کارهایی است که در این دوران می توانید انجام دهید . ورزش هایی مانند یوگا و شنا و پیاده روی در بارداری از بهترین آنهاست.
به حد کافی استراحت کنید : خواب کافی می تواند شما را در رساندن به آرامش کمک کند . استراحت و خواب سطح استرس را کاهش داده و موجب از بین بردن اضطراب و افسردگی می شود .
آماده شدن برای زایمان : اگر برای زایمان از لحاظ روحی و جسمی آمادگی دارید می توانید استرس را از خود دور کنید اما اگر ندارید می توانید در کلاس های امادگی برای زایمان شرکت کنید تا از شر استرس خلاص شوید .
حمایت دیگران : در هر موقعیتی هستند کسانیکه به فرد از لحاظ روحی و عاطفی فرد را حمایت کنند . پس سعی کنید با آنها تعامل داشته باشید تا استرس را از خود دور کنید .
تغذیه ی سالم : برای داشتن یک بارداری سالم و به دور از استرس حتما تغذیه سالم و مقوی داشته باشید . از خوردن مواد کافیین دار هم دوری کنید زیرا کافیین موجب افزایش استرس می شود .
آرامش روح و ذهن :در دوران بارداری سعی کنید ذهن خود را از مسایل پر استرس و تنش زا دور کنید . مثلا بعضی افراد و کارها برای فرد انرژی منفی ایجاد می کنند و استرس زا هستند . با انجام مدیتیشن و یوگا می توان تا حدی این تنش ها را از خود دور کرد .
در هر حال برای غلبه براسترس تلاش زیادی لازم است . اگر بعد از انجام این راهکارها بازهم استرس داشتید می توانید با بهره گیری از پزشکان و مشاوران مجرب استرس را از خود دور کنید .
جمع بندی
در دوران بارداری کمی استرس و اضطراب طبیعی است اما اگر زیاد شود هم برای مادر و هم برای جنین خطرات زیادی در پی خواهد داشت . پس با کنترل و مدیریت آن می توانید بارداری سالمی را تجربه کنید . به یاد داشته باشید بهترین همراه در طول این دوره همسر شماست که با حمایتهای خود ، شما را در طی کردن این مسیر کمک خواهد کرد .
