بارداری خارج رحم یکی از روش های فراگیر برای بارداری زنان در ایران و جهان نیست و چند درصد بارداری ها، خارج از رحم صورت می گیرد. اما به هر حال، به دلیل شرایط برخی از مادران، بارداری خارج از رحم، اجتناب ناپذیر است.  اقداماتی که پیش از بارداری خارج رحم باید در دستور کار مادران جوان قرار بگیرد و هم چنین دلایل استفاده از این روش و عوارض و عواملی که سبب تشدید بارداری خارج رحمی می شود در این گفتار از مقالات نی نی ناش اشاره شده  است. هم چنین در بخش انتهایی، به روش های درمان بارداری خارج رحمی پرداخته ایم.

اگر شما مخاطب گرامی نی نی ناش، نظری درباره بارداری خارجی رحمی و اصول بارداری سالم و درمان بارداری خارج رحمی دارید، مراتب را از طریق بخش کامنت در انتهای گفتار به اشتراک بگذارید.

با ما همراه باشید.

حاملگی خارج از رحم یعنی چی؟

در حاملگی طبیعی، تخمک با اسپرم لقاح کرده و تخمک لقاح یافته برای تشکیل جنین به  رحم مادر می رود. با لانه گزینی تخمک لقاح یافته در دیواره داخلی رحم، شاهد  تکامل جنین هستیم. اما در حاملگی خارج از رحم، لانه  گزینی تخمک در بخش گردن رحم، لوله های فالوپ، حاملگی خارج از رحم اتفاق می افتد. البته اگر حاملگی  خارج از رحم در لوله رحمی رخ دهد به آن بارداری لوله ای نیز اطلاق می گردد.

علت بارداری خارج رحمی چیست؟

بارداری خارج رحم یعنی تشکیل شدن جنین در مکانی غیر از رحم مادرش. مثل لوله های رحمی، گردن رحم و حفره شکم. در بارداری  خارج از رحم، عوامل زیادی دخیل هستند که به صورت تیتر وار به شرح زیر می باشد:

• بارداری خارج از رحم به دلیل بیماری های جنسی مادر مثل ابتلا به HPV
• بارداری خارج از رحم به دلیل سابقه بارداری خارج از رحم در گذشته.
• بارداری خارج از رحم به دلیل سن بالای مادر و سابقه سزارین های قبلی.
• به دلیل عفونت های واژنی و رحمی، بارداری خارج از رحم انجام می شود.
• بیماری های لگنی مادر.
• اختلالات در عملکرد لوله های فالوپ مادر
• مصرف زیاد داروهای ضد بارداری می تواند باردای خارج از رحم را تقویت کند.
• انسداد نامناسب لوله های رحمی
• چسبندگی های لگنی

علائم و عوارض بارداری خارج رحمی

بارداری خارج از رحم، عوارضی دارد. با اینکه چند درصد از حاملگی ها، خارج از رحم انجام  می شود، اما با توجه به این که به دلایلی از جمله عفونت های شکمی و لگنی و سابقه جراحی شکم، سبب می گردد تا این نوع بارداری انجام شود، بایستی به علائم و عوارضش توجه کرد.

از علائم شناخته شدن بارداری خارج از رحم می توان به لکه بینی و خون ریزی و درد و دل پیچه اشاره  کرد. رنگ پریدگی، افزایش ضربان قلب و عرق سرد نیز از دیگر علائم بارداری خارج از رحم است.

خون ریزی وارژینال از شایع ترین علائم بارداری خارج از رحم است. اختلالات قاعدگی مثل عدم خون ریزی پریدی و آمنوره از دیگر  علایم شایع گزارش شده محسوب می شود. به این موارد بایستی تهوع و سستی و درد ناحیه گردن و شانه را نیز اضافه کرد.

از عوارض بارداری خارج از رحم می توان به تنش روحی وافسردگی مادران نیز اشاره  کرد که در برخی موارد به کاهش توانایی بارداری فرد یا مختل شدن آن منجر می شود.

بیشتر بخوانید : علائم و عوارض سقط جنین| نی نی ناش

چگونه بارداری خارج از رحم را تشخیص دهیم؟

این یکی  از پرسش های متداول درباره بارداری خارج از رحم است. برای تشخیص بارداری  خارج از رحم می توان به آزمایش خون رجوع کرد.  تست هورموونی به نام گنادوتروپین جفتی یکی از آزمایش های مرسوم  است که به تشخیص بارداری کمک میکند. در حاملگی خارج از رحم، ترشح هورمون کاهش می یابد. از دیگر روش های تشخیصی، سونوگرافی ترانس واژینال است.

عکس های تهیه شده از این سونوگرافی که از امواج صوتی حاصل می شود، پزشک معالج را در تشخیص درست، کمک میکند. راه های درمانی بارداری  خارج از رحم مثل جراجی و لاپاراسکوپی دارای  عوارضی است که باید به آن توجه داشت.

چه عواملی بارداری خارج رحمی را تشدید می کند؟

سابقه عفونت شکمی یا لگن و هم چنین وجود چسبندگی در اثر اعمال جراجی، در کنار سابقه حاملگی در لوله های رحم و مشاهده ناهنجاری هایی در رحم زنان، از عوامل اصلی هستند که بارداری خارج رحمی را تشدید می کند.

روش های درمان بارداری خارج رحمی

با به کار بردن روش هایی غیر از IUD می توان برای جلوگیری از بارداری غیر رحمی و درمان فوری هر نوع عفونت لگن و رحم اقدام کرد. این ها می  تواند تا حدی، خطر  بارداری خارج رحمی را کاهش دهد. این روش، اورژانسی است و اگر بانویی مجبور به انجام این روش بارداری شد، بایستی تحت درمان قرار بگیرد.

توجه داشته باشید که در مواردی  که شاهد بزرگ شدن جنین باشیم، بایستی عمل جراحی انجام شود. اما اگر وضعیت مادر وخیم نباشد، لاپاراسکوپی و C&D نیز  می تواند در دستور کار قرار بگیرد.

اگر زنی کاندید بارداری خارج رحم شد، بایستی مکمل آهن تا 60  روز مصرف شود.

در روش درمانی با لاپاراسکوپی برای درمان بارداری  خارج از رحم، برش های  کوچکی در نزدیکی ناف مادر ایجاد شده و لاپاراسکوپ وارد بدن می شود. اگر لوله های فالوپ مادر که در بالا به آن اشاره کردیم، آسیب دیده باشند، آسیب دیدگی ترمیم می شود. البته اگر میزان آسیب دیدگی زیاد باشد، پزشک معالج، نسبت به برداشت بخشی از لوله فالوپ اقدام می کند که عاملی برای ارتقا توانایی بانوان برای بارداری های بعدی  محسوب می شود.

لوله  فالوپ، راه ارتباطی بین تخمدان و رحم است. تشخیص بارداری  خارج رحمی با سونوگرافی در سراسر کشور انجام می شود. در طب مامایی، به این نوع بارداری پرداخته می شود.

مراقبت های پس از  لاپاراسکوپی در بارداری خارج از رحم باید مد نظر قرار بگیرد. مثلا از بلند کردن اجسام سنگین خودداری شود و آب کافی  مصرف شود.

دقت کنید که از بارداری خارج از رحم در مراحل آغازین توسط پزشک متخصص زنان و زایمان تشخیص داده شود، با دارو درمانی می توان این عارضه را درمان کرد.  متوترکسات از جمله این داروها است. البته پس از تشخیص مادر توسط پزشک تجویز می شود و از خود درمانی پرهیز کنید. گاها پس از تزریق این دارو، شاهد استفراغ و درد ناحیه شکمی هستیم.

پیش از بارداری  چه کنیم؟

چه برای بارداری خارج از رحم و چه بارداری داخل رحم  باید نکاتی را مد نظر قرار داد. مادر، افتخار تاریخ بشریت است و مادر شدن، یکی از باشکوه ترین و لذت بخش ترین لحظات زندگی بانوان است. تغییرات زیادی در بدن بانوان ایجاد می شود و باید خود را برای این دوران اماده کرد.

از مهم ترین کارهایی که بانوان باید قبل از بارداری انجام دهند تا سلامت خود و سلامت کودک را تضمین کرده و بارداری سالم داشته باشند، انجام معاینات پیش از بارداری  است. سوابق پزشکی شما و خانواده شما باید بررسی شود. داروهایی که مصرف می کنید باید بررسی شود. میزان چربی و قند خون شما باید بررسی شود. وضعیت HIV و هپاتیت و دیابت باید ارزیابی شود. انجام تست پاپ اسمیر و معاینه لگن از جمله مسائلی است که باید در نظر گرفته شود.

مصرف مکمل ها و ویتامین ها باید در دستور کار شما باشد. البته با تجویز پزشک نه خودسرانه. مصرف مکمل اسید فولیک معمولا توصیه می شود. مصرف بیش از حد ویتامین A و ویتامین D برای سلامتی کودک مضر است. وضعیت سلامت دهان ودندان بسیار مهم است. یادتان باشد مشکلات دهان و دندان می تواند احتمال ابتلای مادر به بیماری های قلبی را افزایش داده و سلامتی بارداری را تهدید کند.

وزن مادر باید پیش از بارداری و در حین بارداری ارزیابی شود. شاخص توده بدن یا BMI در این دوره بسیار مهم است. رژیم غذایی سالم و پرهیز از استرس از جمله مسائلی است که احتمال سقط جنین و نازایی را نیز کاهش می دهد. آزمایش های ژنتیک قبل بارداری نیز توصیه می شود. توجه به سیکل قاعدگی و تعیین زمان تخمک گذاری در کنار قطع روش های جلوگیری  از بارداری(نی نی ناش)، از جمله مسائلی است که بانوان به خصوص بانوان جوان باید در نخستین تجربه بارداری به آن توجه کنند. اطلاعات بیشتر را می‌توانید در مقاله مراقبت‌ها و اقدامات پیش از بارداری نی نی ناش بخوانید.

مخاطب گرامی

اگر تجربه بارداری  خارج رحمی دارید یا درباره سلامت بارداری و سقط جنین و اقدامات پیش از بارداری خارج رحمی، نظر و دیدگاهی دارید، مراتب را از طریق بخش کامنت این مقاله از سری مقالات نی نی ناش در انتهای گفتار به اشتراک بگذارید. لینک این گفتار را از طریق کانال های و گروه هایی که در شبکه های اجتماعی عضو هستید، به اطلاع بانوان جوان و دوستان و آشنایان قرار دهید.