واکسیناسیون جهت ایمن سازی فرد و تولید آنتی بادی در بدن در برابر بیماریها انجام می شود . وقتی واکسن وارد بدن می شود سیستم ایمنی بدن پادتن هایی را تولید می کند که اگر شما در مواجهه با بیماری قرار گرفتید از شما محافظت کند . این ایمن سازی ممکن است به صورت یک دوره ی چند ماهه انجام شود تا اثربخشی بهتری ایجاد کند . در این مقاله نی نی ناش در مورد تزریق واکسن در بارداری صحبت میکنیم
زمان تزریق واکسن در دوران بارداری
بهترین زمان برای تزریق واکسن قبل از بارداری است چرا که همیشه این ترس وجود دارد که واکسنها برای جنین عوارضی در پی داشته باشند . البته این در مورد همه ی واکسن ها صادق نیست چرا که ممکن است بسیاری از آنها در پیشگیری از بیماریهایی که به جنین آسیب می رسانند موثر باشند . هیچ مدرکی دال بر اینکه واکسیناسیون بر بیماریهای مادرزادی جنین که حاوی ویروس غیرفعال شده هستند وجود ندارد . در دوران بارداری واکسیناسیون آنفولانزای غیرفعال شده ، دیفتری ، کزاز و هپاتیت ب بی خطر هستند . اکنون به شرح این واکسن ها می پردازیم .
واکسن آنفولانزا
آنفولانزا اصولا در فصلهای سرد سال همه گیر می شود . با مبتلا شدن به این ویروس علایم زیر ظاهر خواهند شد . تب ، سردرد ، گلودرد و درد عضلانی از علائم آنفولانزا هستند . این ویروس در همه ی رده های سنی شایع است اما گروههایی که آسیب پذیرترند بیشتر در معرض آن هستند . یکی از این گروهها زنان باردار هستند . همچنین زنان باردار که دارای بیماریهای دیابت ، قلبی و عروقی ، آسم و نقص سیستم ایمنی باید در هر دوره ی بارداری واکسن غیرفعال شده آنفولانزا را تزریق کنند . با مطالعاتی که انجام شده مشخص شده که این واکسن خطری برای جنین خطری ندارد . چه بسا نوزاد را تا ماهها بعد از تولد نیز در برابر این ویروس ایمن نگه می دارد .
اثر واکسن آنفولانزا بر افراد
تزریق واکسن آنفولانزا می تواند دو گونه بر فرد اثربخش باشد . اول اینکه با تزریق این واکسن فقط شمار دفعاتی که ممکن است فرد به آنفولانزا مبتلا شود پائین می آید . دوم اینکه شدت این بیماری را کم می کند . پس این واکسن ابتلا را به صفر نمی رساند . اثربخشی این واکسن به گونه ایست که بعد از تزریق ۱۴ روز طول می کشد تا آنتی بادی در فرد تولید شود و مقاومت بدن را افزایش دهد . در طول دوران بارداری می توان این واکسن را تزریق کرد اما بهترین زمان قبل از شروع فصل سرما و در سه ماهه ی دوم و سوم بارداری است . عوارضی که این واکسن می تواند ایجاد کند مانند تب سردرد احساس خستگی قرمزی دست و پا و درد کم در محل تزریق . در مطالعاتی نشان داده شده است کسانیکه به تخم مرغ حساسیت دارند با زدن واکسن آنفولانزا نیز حساسیت نشان می دهند از اینرو باید قبل از تزریق به پزشک اطلاع دهند خصوصا در زنان باردار که پزشک نسبت به تزریق ان تصمیم گیری خواهد کرد .
واکسن دیفتری و کزاز
بیماری کزاز وقتی ایجاد می شود که باکتری کلستریدیوم تتانی از راه بریدگی جزئی یا زخم های عمیق وارد بدن می شود و باعث سفتی عضلات فک و گردن و قفل شدن دندانها می شود . همچنین همه ی عضلات بدن را در بر می گیرد و در آخر موجب فلج دستگاه تنفسی شده و به مرگ می انجامد . بیماری دیفتری هم عفونت دستگاه تنفسی است که می تواند حلق و مخاط بینی را درگیر می کند و باعث التهاب ماهیچه قلب و رشته های عصبی می شود . دریافت واکسن دوگانه دیفتری کزاز در دوران بارداری بهتر است در سه ماهه ی دوم و سوم صورت بگیرد تا از خطرات احتمالی آن در سه ماهه ی اول جلوگیری شود .
درباره واکسن کزاز باید گفت تزریق این واکسن در دوران بارداری ضروری است و باید در هفته ۲۷ تا ۳۶ انجام شود . اگر زمان تزریق قبلی واکسن را ندانید بلافاصله باید آنرا تزریق کنید و دوز دوم را ۴ هفته بعد و دوز سوم را ۶ ماه بعد باید تزریق کنید . عوارضی که این واکسن دارد عبارتند از تب درد و ورم در محل تزریق است که می توان به جای استفاده از قرص مسکن از کیسه یخ استفاده کرد .
واکسن هپاتیت بی
واکسن این بیماری در ایران در سال ۱۹۹۱اجباری شد در نتیجه متولدان قبل از آن که بزرگسال محسوب می شوند آن را دریافت نکرده اند و این بیماری در بزرگسالان مشاهده می شود . بنابراین قبل از بارداری باید تزریق آن شروع شود مخصوصا اگر همسر این بیماری را داشته باشد خانم باید دوزهای دیگر را نیز در دوران بارداری دریافت کند . گفته شده بسیاری از خانم های باردار بدون آنکه خود بدانند ناقل ویروس هپاتیت بی هستند حال اگر این موضوع راندانن باید بلافاصله واکسینه شوند همین طور جنینشان نیز تحت خطر می باشد در نتیجه پس از تولد پزشک با تزریق این واکسن جنین را در برابر ویروس محافظت می کنند .
واکسن های دیگر
واکسن های زیادی وجود دارند که تزریق آنها توصیه شده است اما ایمنی آنها در دوران بارداری به اثبات نرسیده است . واکسن های زیر در بارداری توصیه نمی شود :
- واکسن هپاتیت آ
- واکسن مننگوکوک و پنوگوکوک
- واکسن فلج اطفال و سه گانه دیفتری کزاز و سیاه سرفه
واکسن های ممنوع در دوران بارداری
واکسن هایی که به صورت ویروس زنده ضعیف شده هستند در دوران بارداری توصیه نمی شوند چرا که خطرانتقال ویروس به جنین وجود دارد این واکسنها عبارتند از :
- اوریون
- سرخجه
- سل واریسلا یا آبله مرغان
- سرخک
ایمن بودن واکسن ها
ایمن بودن واکسن ها بسیار مهم است و انجمن غذا و دارو ایمنی آنها را بررسی خواهد کرد و تا انتهای واکسیناسیون این کار را ادامه خواهد داد . ممکن است بعضی از افراد به واکسن ها حساسیت نشان دهند که باید قبل از تزریق با پزشک مشورت نمایند .
واکسن کرونا در بارداری
کوید ۱۹ که از یک سال و نیم پیش در جهان شیوع یافته بیماریست که همه ی افراد را در تمام سنین درگیر می کند . در این میان افراد با بیماریهای زمینه ای و افراد سالمند همچنین زنان باردار در معرض واگیری این ویروس هستند . این ویروس نیز مانند اکثر ویروسها بر دستگاه تنفسی اثر گذاشته و ریه ها را درگیر می کند و گاهی موجب مرگ می شود اما از زمانیکه واکسن کرونا ساخته شد امید به زندگی بالاتر رفت . در مورد واکسن کرونا در دوران بارداری اطلاعات بالینی خاصی وجود ندارد اما شواهدی در دست است که نشان می دهد این واکسن تاثیر خاصی بر جنین ندارد و عوارض واکسن کوید۱۹ در بارداری مانند سایر افراد می باشد به هر حال توصیه می شود علاوه بر تزریق واکسن از ماسک و دستکش استفاده شود و همه ی پروتکل های بهداشتی نیز رعایت شوند تا هر چه زودتر این بیماری نیز ریشه کن شود .
سخن آخر
همانطور که گفته شد بهتر است واکسیناسیون قبل از باردارشدن انجام شود تا جنین از عوارض احتمالی آن در امان بماند . به علاوه در طول دوران بارداری بهتر است قبل از انجام واکسیناسیون با پزشک مشورت کنید تا شما را درباره ی زمان انجام آن راهنمایی کند .
